زردی ناشی از شیر مادر چیست؟ چگونه درمان می شود؟

زردی در نوزادان زمانی رخ می دهد که سطح بیلی روبین نوزاد افزایش پیدا می کند و باعث می شود که پوست و ملتحمه چشم او زرد رنگ می شود. زردی در نوزادان بسیار شایع است به طوری که 60 درصد از نوزادان ترم و 80 درصد از نوزادان نارس در هفته اول زندگی خود درجاتی از زردی را تجربه می کنند.

در بیشتر موارد هیچ عارضه ای ایجاد نمی شود و زردی به مرور زمان برطرف می شود. با این حال برخی نیاز به درمان دارند. زردی اغلب زمانی که مادر برای اولین بار شیردهی را شروع می کند به وجود می آید و به طور معمول شیر خوردن نوزاد از مادر به کاهش سطح بیلی روبین کمک می کند.

در این مقاله قرار است درباره زردی ناشی از شیر مادر و راه های درمان آن صحبت کنیم. برای درمان زردی نوزادتان میتوانید با تائید پزشک و اجاره دستگاه زردی نوزاد به درمان نوزاد در منزل بپردازید.

❤️🩺 درمان قطعی زردی نوزاد : اجاره سریع دستگاه زردی نوزاد 👉👶✔️

زردی ناشی از شیر مادر چیست؟

گاهی اوقات نوزادانی که از شیر مادر تغذیه می کنند و دچار زردی می شوند با تداوم تغذیه از شر مادر زردی شان بیشتر می شود. این حالت به نام زردی شیردهی یا زردی شیر مادر شناخته می شود که دو حالت جداگانه با علل و درمان متفاوت هستند.

زردی ناشی از شیر مادر، نوعی زردی نوزادی است که معمولاً در هفته دوم تا سوم پس از تولد ظاهر می‌شود و ممکن است تا چند هفته ادامه داشته باشد. علت اصلی این نوع زردی به ترکیبات خاص موجود در شیر مادر برمی‌گردد که موجب کاهش عملکرد کبد نوزاد در دفع بیلی ‌روبین می‌شود. این وضعیت با زردی فیزیولوژیک که به ‌طور طبیعی در بیشتر نوزادان طی اولین هفته زندگی دیده می‌شود، متفاوت است و ارتباطی به بیماری یا مشکلات خاص نوزاد ندارد.

به طور معمول، نوزادانی که در دوران شیردهی دچار زردی می شوند به دلیل این است که کمتر از حد نیاز شیر دریافت می کنند. اما تا کنون به طور دقیق مشخص نشده است که دلیل زردی شیردهی چه چیزی می باشد. برخی معتقدند که بعضی از کودکان به یکی از اجزای شیر مادر حساسیت دارند اما به طور دقیق مشخص نشده است. البته  در بسیاری از مواقع نیاز به قطع شیر مادر نیست و چه بسا خود شیر مادر می تواند در درمان زردی موثر باشد.

شیر مادر چگونه باعث زردی می شود؟

شیر مادر به خودی خود باعث زردی نمی شود. زردی نوزاد به دلیل افزایش سطح بیلی روبین خون است که در نتیجه عوامل مختلفی پس از تولد ایجاد می شود. با این حال، شیر مادر به طور بالقوه می تواند زردی نوزاد را بدتر کند یا باعث طولانی تر شدن بیماری شود.  این موضوع به دلیل وجود مواد خاصی در شیر مادر می باشد که می توانند جلوی متابولیسم بیلی روبین را بگیرند.

حتما مطالعه کنید : شیر دادن به نوزاد زیر دستگاه زردی 

علائم و نشانه‌های زردی ناشی از شیر مادر

علائم زردی ناشی از شیر مادر مشابه با سایر انواع زردی نوزادی است. این علائم شامل موارد زیر می‌باشند.

• زردی پوست، به‌ویژه در نواحی صورت و بالای بدن.
• زردی سفیدی چشم‌ها.
• افزایش تدریجی سطح بیلی‌روبین پس از هفته اول تولد.

معمولاً نوزادانی که به زردی ناشی از شیر مادر مبتلا هستند، در سلامت کلی به سر می‌برند و علائمی همچون ضعف، بی‌حالی و یا مشکلات تغذیه‌ای شدید از خود نشان نمی‌دهند.

چگونه می توان از بروز زردی ناشی از شیر مادر پیشگیری کرد؟

اگرچه جلوگیری کامل از زردی ناشی از شیر مادر ممکن نیست، اما با رعایت برخی نکات می‌توان احتمال بروز آن را کاهش داد.

• تغذیه منظم و مکرر: تغذیه نوزاد با شیر مادر در فواصل کوتاه می‌تواند به کاهش سطح بیلی ‌روبین کمک کند.
• پیگیری منظم وضعیت نوزاد: مراجعه به پزشک برای بررسی وضعیت نوزاد و اندازه‌ گیری سطح بیلی ‌روبین می‌تواند از بروز مشکلات جدی جلوگیری کند.
• نور خورشید: قرار دادن نوزاد در معرض نور ملایم خورشید (البته با رعایت احتیاطات لازم برای جلوگیری از سوختگی پوست) می‌تواند به کاهش زردی کمک کند.

چگونه بفهمیم زردی نوزاد از شیر مادر بوده ؟

برای تشخیص زردی ناشی از شیر مادر، پزشک معمولاً ابتدا تاریخچه تولد و تغذیه نوزاد را بررسی می‌کند. سپس با اندازه‌گیری سطح بیلی ‌روبین در خون نوزاد و ارزیابی بالینی او، می‌تواند تشخیص دهد که آیا این زردی ناشی از شیر مادر است یا نوع دیگری از زردی.

پزشک ممکن است توصیه کند که برای مدت کوتاهی (حدود 24 تا 48 ساعت) شیر مادر قطع شود تا ببیند آیا سطح بیلی‌ روبین کاهش می‌یابد یا خیر. اگر کاهش در سطح بیلی ‌روبین مشاهده شد، این موضوع می‌تواند نشان ‌دهنده زردی ناشی از شیر مادر باشد. البته این روش به‌ طور کامل و همیشگی توصیه نمی‌شود، زیرا فواید شیر مادر برای نوزاد بسیار مهم‌تر از نگرانی‌های مربوط به زردی است.

تفاوت بین زردی شیردهی و زردی شیرمادر

دو نوع زردی در نوزادانی که از شیر مادر تغذیه می کنند وجود دارد: زردی شیردهی و زردی ناشی از شیر مادر. این دو نوع زردی شبیه به یکدیگر هستند اما دلایل و درمان متفاوتی دارند.

زردی شیردهی

زردی شیردهی معمولا در هفته اول زندگی رخ می دهد درحالی که نوزاد و مادر در مراحل اولیه یادگیری نحوه شیر خوردن و شیر دادن هستند. زردی شیردهی نتیجه عدم دریافت شیر کافی برای کاهش سطح بیلی روبین نوزاد است. این باعث می شود که بیلی روبین دوباره از طریق روده ها جذب شود و سطح آن را بالا نگه دارد که باعث ایجاد زردی می شود. مکونیوم یا همان دفع اول نوزاد حاوی مقدار زیادی بیلی روبین می باشد. در صورتی که شیر کافی به نوزاد نرسد، در دفع مکونیوم تاخیر به وجود می آید و باجذب بیلی روبین باعث ایجاد زردی می شود.

زردی شیردهی می تواند به دلیل مشکل در شیردهی و یا شیرخوردن نوزاد باشد. زمانی که در شیرخوردن نوزاد مشکلی ایجاد می شود میزان شیر خوردن نوزاد کمتر می شود. درمان این عارضه نسبتا ساده می شود و نیاز به قطع شیردهی نیست. فقط کافی است که مادر تعداد دفعات شیردهی خود را در روز افزایش دهد و از یک متخصص برای افزایش حجم شیر نوزاد مشورت کند.

آیا زردی شیردهی می تواند باعث آسیب مغزی شود؟

زردی شیردهی به ندرت باعث ایجاد هرگونه نگرانی عمده برای سلامتی نوزاد می شود. تا زمانی که زردی به دقت کنترل و درمان شود، باید تلاش کرد تا در نهایت بدون هیچ آسیبی این مشکل برطرف شود. با این حال اگر این نوع زردی دیر تشخیص داده شود و یا به طور کامل درمان نشود، می توایمن شاهد وضعیت خطرناکی به نام کرنیکتروس باشیم. اگر زردی به کرنیکتروس تبدیل شود، می تواند به طور جدی و دائمی به مغز کودک آسیب برساند.

زردی ناشی از شیر مادر

این نوع زردی  به طور معمول بیشتر از زردی شیردهی طول می کشد و معمولا چند هفته پس از تولد نیز ادامه دارد. این موضوع می تواند در نوزادان سالم و کامل نیز رخ دهد. علت زردی ناشی از شیر مادر درحال حاضر ناشناخته می باشد، اما پزشکان معتقدند که با جزئی در شیر مادر مرتبط است که کبد توانایی تجزیه و پردازش بیلی روبین و مهار ان را ندارد. به طور معمول این نوع زردی در اعضای خانواده مشترک می باشد.

علیرغم طولانی بودن روند درمان زردی در این نوع، تازمانی که نوزاد به طور مناسب تغذیه شود و سطح بیلی روبین او کنترل شود، به ندرت عوارض خاصی ایجاد می شود. زردی ناشی از شیر مادر درمان هایی دارد که می توانند به کاهش میزان بیلی روبین در بدن نوزاد کمک کند. فتوتراپی و مکمل های موقت با شیر خشک نوزاد، درمان های رایج این نوع زردی هستند. در موارد نادر ممکن است نیاز باشد شیردهی به طور موقت قطع شود.

چه مدت طول می کشد تا زردی در نوزادان شیرخوار از بین برود؟

اکثریت قریب به اتفاق زردی نوزاد تا زمانی که به 3 هفتگی کامل می رسد از بین می رود. با این حال، برای نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می شوند، ممکن است کمی بیشتر طول بکشد تا زردی آن ها به طور کامل برطرف شود. این موضوع به این دلیل است که نوزادانی که با شییر مادر تغذیه می شوند، اغلب به اندازه کافی شیر دریافت نمی کنند، به خصوص در چند روز اول زندگی. دلیل دیگر این است که برخی از آنزیم ها و پروتئین های موجود در شیر مادر ممکن است در روند تجزیه بیلی روبین آزاد توسط کبد اختلال ایجاد کنند.

شیر مادر برای زردی بهتر است یا شیر خشک؟

به چند دلیل، شیر مادر به طور گسترده ای برای نوزادان بهتر و سالم تر می باشد. با این حال، این موضوع لزوما برای زردی نوزاد صادق نیست. زردی نوزاد در نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می شوند شایع تر است، زیرا متابولییسم این نوع شیر کمی کندتر می باشد. نوزادانی که از شیر خشک تغذیه می کنند کمتر به زردی دچار می شوند و زمانی که به زردی دچار می شوند سریع تر بهبود پیدا می کنند.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در رابطه با مزایا و نحوه شیر دهی نوزاد از طریق شیر خشک میتوانید مقاله بررسی نقش شیر خشک در درمان زردی نوزاد را مطالعه کنید.

درمان زردی شیردهی و زردی ناشی از شیر مادر

توصیه های کلی برای مادران برای کمک به کاهش بیلی روبین در زردی نوزاد وجود دارد. اگر سطح بیلی روبین آن ها زیر 20 میلی گرم باشد، برخی از این درمان ها ممکن است مفید باشد.

• افزایش تعداد تغذیه : تغذیه روزانه نوزاد خود را افزایش دهید. به نوزاد مبتلا به زردی توصیه می شود 8 تا 12 بار در روز شیر داده شود تا به حرکات روده او کمک شود تا راحت تر بیلی روبین را دفع کند.
• استفاده از تکنیک های صحیح شیردهی : با یک فرد متخصص در تماس باشید تا به شما تکنیک های صحیح شیردهی را آموزش دهد. تکنیک های صحیح شیردهی به شما کمک می کند تا بتوانید نوزاد را به درستی بر روی سینه بچسبانید. با این کار نوزاد دسترسی بهتری به شیر خواهد داشت. به کمک برخی از مکمل ها، پمپاژ شیر بهتر صورت می گیرد و غذا بهتر در دسترس نوزاد قرار می گیرد.
• استفاده از فتوتراپی : دستور استفاده از روش فتوتراپی با پزشک متخصص می باشد. به طور معمول زمانی بیلی روبین خون نوزاد بیش از 20 میلی گرم باشد، دستور به فتوتراپی می دهد. فتوتراپی می تواند کمک بسزایی در کاهش سطح بیلی روبین نوزاد داشته باشد. فتوتراپی به طور معمول در بیمارستان انجام می شود. ولی با دستور پزشک می توان این کار را در خانه نیز و با اجاره دستگاه زردی نوزاد انجام داد.

جمع بندی

بخاطر داشته باشید که شیردهی همچنان بهترین منبع تغذیه برای نوزادان است. اگر به زردی نوزاد خود مشکوک هستید، بهتر است با یک متخصص اطفال صحبت کنید تا سطح بیلی روبین فرزند شما را کنترل کند. به یاد داشته باشید که فرزند شما باید به میزان کافی تغذیه شود. در بیشتر موارد، زردی ناشی از شیردهی را می توان با افزایش دفعات شیردهی و با کمک تکنیک های شیردهی کنترل کرد. با این حال نباید نسبت به درمان های این بیماری مقاومت داشته باشید.

سوالات متداول

1. زردی ناشی از شیر مادر چیست؟

زردی ناشی از شیر مادر نوعی زردی است که معمولاً از هفته دوم تولد به بعد ظاهر شده و ممکن است چند هفته طول بکشد. این زردی به دلیل ترکیبات خاص شیر مادر ایجاد می‌شود که موجب اختلال در دفع بیلی‌روبین می‌شوند.

2. آیا زردی ناشی از شیر مادر خطرناک است؟

به طور کلی، زردی ناشی از شیر مادر خطری ندارد و به مرور زمان بهبود می‌یابد. اما در موارد نادر، سطح بالای بیلی‌روبین می‌تواند به مشکلات عصبی منجر شود.

3. چگونه زردی نوزاد با فتوتراپی درمان می‌شود؟

فتوتراپی با تاباندن نور خاصی به پوست نوزاد باعث تجزیه بیلی‌روبین و کاهش سطح آن در خون می‌شود. این روش معمولاً در بیمارستان انجام می‌شود، اما با تأیید پزشک می‌توان در منزل نیز انجام داد.

4. آیا برای درمان زردی نوزاد نیاز به قطع شیردهی مادر است؟

در اغلب موارد قطع شیردهی لازم نیست و افزایش تعداد شیردهی کمک‌کننده است. در برخی موارد نادر، ممکن است پزشک توصیه کند شیردهی به‌طور موقت متوقف شود.